Svetski jezici u brojkama
Za INFOPREVODE piše Srđan Đurić
Jezik: sistem izražavanja misli koji ima određena glasovna i gramatička pravila i služi kao
glavno sredstvo za sporazumevanje među ljudima.
Jezik određuje način na koji razmišljamo. Nepostojanje reči kojima možemo označiti određene pojave, predmete ili osećanja, i precizno ukazati na njih, znatno nam otežava da ih uopšte i primetimo. Jezik utiče i na to kako vidimo svet oko sebe. Mnogi jezici na primer ne prave razliku između zelene i plave boje, a eksperimentalno se pokazalo da postoje i razlike u opažaju boja kod ljudi koji govore kineskim i mongolskim jezikom. Osobenosti jezika takođe ilustruju i različiti idiomi, poput onog „mešati babe i žabe“ u srpskom jeziku, čije je verodostojno značenje teško preneti prilikom prevoda. Iako jezik koristimo svakodnevno, retko razmišljamo o jezicima kojima govorimo
Koliko jezika postoji na svetu?
Odgovor na ovo pitanje nije konačan. Broj jezika koji postoje konstantno se menja. Novi jezici nastaju, drugi nestaju dok naučnici otkrivaju nove jezike za koje do sada nismo znali. Prema aktuelnim podacima na svetu danas postoji čak 7117 živih jezika! Akademska institucija na kojoj se izučava najveći broj svetskih jezika jeste Moskovski državni institut za međunarodne odnose. Na njemu studenti svake akademske godine uče o nekom od 53 različita jezika. Najviše prevođeni dokument jeste Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima Ujedinjenih nacija koja je prevedena na 370 svetskih jezika. U poređenju sa ove dve brojke, cifra od 7117 deluje veoma impresivno!
Koliko jezika potiče sa kog kontinenta?
Azija je kontinent sa kog potiče najveći broj autohtonih jezika. Najveći broj ljudi govori neki od jezika koji pripadaju ovoj grupi, čak 3.98 milijarde.
Afrika kaska nedaleko za Azijom. Sa ova dva kontinenta zajedno potiče nešto više od 60% ukupnog broja svetskih jezika.
Evropa se može ponositi sa svega 287 različitih jezika. Međutim, evropskim jezicima se služi 1.72 milijarde ljudi, što ovu grupu čini drugom najvećom na svetu po broju ljudi koji ga koriste.
Amerika i Okeanija zajedno daju otprilike jednu trećinu od ukupnog broja svetskih jezika. Ipak, prosečan jezik iz ove grupe ima svega oko 1000 govornika. Papua Nova Gvineja je zemlja sa najvećim brojem jezika na svetu. Od njih 840 samo jedan, kineski, nema poreklo sa tog područja.
Ugroženi jezici?
Jezik se smatra živim samo ukoliko ga ljudi koriste. Danas se smatra da je gotovo 3000 različitih jezika ugroženo, i da postoji mogućnost njihovog izumiranja. Ugroženi jezici po pravilu imaju veoma mali broj govornika i sopstvene naraštaje počinju da uče nekim drugim, dominantnijim jezicima. Jezik plemena Jagan, kao maternji, govori samo jedna osoba. Sa druge strane nešto više od 3500 jezika se smatra stabilnim. Stabilan jezik podrazumeva da sva deca i članovi zajednice i dalje uče dati jezik, i da se njime svakodnevno koriste. Čak 573 živa jezika smatraju se institucionalizovanim, što znači da su prihvaćeni od strane različitih država ili škola kao zvanični. Kada se bavimo prevođenjem, najčešće radimo sa nekim od jezika iz ove kategorije. Zimbabve je zemlja koja ima najveći broj zvaničnih jezika – čak 16!
Koji je najrasprostranjeniji svetski jezik?
Kada govorimo samo o broju ljudi koji se služe jezikom kao maternjim, tada je mandarinski kineski jezik zasigurno najrasprostranjeniji. On broji više od 917 miliona govornika. Na drugom mestu se nalazi španski jezik koji broji 460 miliona maternjih govornika, a zatim i engleski sa 379 miliona. Međutim, kada govorimo o jeziku koji govori najveći broj ljudi, nezavisno od toga da li je on maternji ili ne, tada engleski jezik izbija na prvo mesto sa 1,132 milijardi ljudi koji ga koriste. Mandarinskim kineskim govori ukupno 1,117 milijardi ljudi, a španskim 534 miliona ljudi.
Još nekoliko zanimljivih brojki...
26%
populacije koja koristi internet služi se engleskim jezikom.
38
puta je francuski film nominovan za Oskara u kategoriji za najbolji film na stranom jeziku.
59
je broj jezika kojima poliglota Zijad Fazah tvrdi da je ovladao.